.png)
Wypadek na drodze: co robić krok po kroku, zanim przyjedzie karetka
Wypadki komunikacyjne to codzienność naszych dróg — i choć nikt nie chce być ich uczestnikiem, każdy z nas może zostać świadkiem. Według danych Komendy Głównej Policji, w 2023 roku w Polsce doszło do ponad 32 tysięcy wypadków drogowych, w których zginęło blisko 1900 osób, a ponad 36 tysięcy zostało rannych.
Najczęstszą przyczyną tragicznych skutków nie jest sam moment zderzenia, lecz brak szybkiej i właściwej reakcji tuż po wypadku. Warto wiedzieć, jak postępować, by uratować życie, zanim przyjedzie karetka.
🧭 Bezpieczeństwo przede wszystkim – zanim podejdziesz do poszkodowanego
Każda akcja ratunkowa zaczyna się od… bezpieczeństwa ratownika.
Zanim ruszysz na pomoc, zatrzymaj pojazd w bezpiecznym miejscu, włącz światła awaryjne, załóż kamizelkę odblaskową i ustaw trójkąt ostrzegawczy (na autostradzie lub drodze ekspresowej co najmniej 100–150 m za pojazdem).
Nie podchodź do wraku, jeśli widać dym, ogień lub wycieki paliwa – wówczas najpierw wezwij służby ratownicze i dopiero po potwierdzeniu bezpieczeństwa zbliż się do miejsca zdarzenia.
🔹 Zasada: ratownik, który sam staje się ofiarą, nie pomoże nikomu.
☎️ Wezwij pomoc – szybka komunikacja to klucz
Europejski numer alarmowy 112 łączy z dyspozytorem, który automatycznie przekieruje zgłoszenie do właściwych służb.
Podczas rozmowy zachowaj spokój i przekaż:
Miejsce wypadku (droga, kilometr, kierunek, pobliskie znaki, miejscowość).
Liczbę poszkodowanych i ich stan (przytomni/nieprzytomni, oddychają/nie oddychają).
Rodzaj pojazdów (samochód, motocykl, rower, ciężarówka).
Dodatkowe zagrożenia (wycieki paliwa, dym, ogień, transport substancji niebezpiecznych).
Swoje dane kontaktowe – dyspozytor może oddzwonić w razie potrzeby.
Nie rozłączaj się, dopóki operator nie potwierdzi przyjęcia zgłoszenia.
👁️🗨️ Ocena sytuacji i poszkodowanego – pierwsze 60 sekund ma znaczenie
Po zabezpieczeniu miejsca i wezwaniu pomocy przystąp do oceny stanu poszkodowanych.
Krok 1: Sprawdź przytomność
Podejdź do osoby, pochyl się i głośno zapytaj:
„Czy mnie pan/pani słyszy? Co się stało?”
Brak reakcji to sygnał, że poszkodowany może być nieprzytomny.
Krok 2: Sprawdź oddech
Odchyl głowę poszkodowanego do tyłu, unieś brodę i przez 10 sekund obserwuj, słuchaj i czuj:
czy klatka piersiowa się unosi,
czy słychać oddech,
czy czuć powiew powietrza na policzku.
Brak oddechu = natychmiast rozpocznij resuscytację (RKO).
❤️ Resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO) – jak uratować zatrzymane serce
Według wytycznych European Resuscitation Council (ERC):
Ułóż poszkodowanego na plecach na twardym podłożu.
Uklęknij obok klatki piersiowej.
Ułóż dłonie jedna na drugiej na środku klatki piersiowej.
Uciskaj rytmicznie 100–120 razy na minutę na głębokość 5–6 cm.
Po każdych 30 uciśnięciach wykonaj 2 oddechy ratownicze („usta-usta”), jeśli potrafisz i chcesz.
Kontynuuj do momentu:
powrotu oddechu,
przyjazdu ratowników,
lub wyczerpania sił.
W dobie pandemii dopuszczalne jest prowadzenie RKO bez oddechów — tzw. compression-only CPR.
🔸 Każde 10 sekund zwłoki w podjęciu RKO obniża szansę przeżycia o ok. 10%.
🩸 Jak tamować krwotok? Zasada szybkiego ucisku
Silne krwawienie to jedna z głównych przyczyn zgonów po wypadkach.
Aby je zatrzymać:
Przyłóż czysty opatrunek, chustę lub tkaninę do rany.
Uciskaj mocno dłonią przez kilka minut.
Jeśli przesiąka — nie zdejmuj opatrunku, lecz dołóż kolejną warstwę.
W przypadku kończyny — unieś ją powyżej poziomu serca.
W ostateczności (np. przy amputacjach) użyj opaski uciskowej powyżej rany.
WHO podkreśla, że szybkie zatamowanie krwawienia w pierwszych 5 minutach od urazu może zwiększyć przeżywalność nawet o 40%.
🦴 Podejrzenie urazu kręgosłupa – czego NIE robić
Jeśli podejrzewasz, że ofiara ma uraz szyi lub kręgosłupa (np. po uderzeniu w kierownicę, dach, drzewo):
Nie ruszaj poszkodowanego, jeśli nie ma zagrożenia życia.
Stabilizuj głowę i szyję, np. trzymając je po bokach.
Nie zdejmuj kasku motocykliście, chyba że nie oddycha.
Jeśli musisz ewakuować osobę (ogień, dym, brak oddechu) — wyciągaj najpierw nogi, potem tułów, unikając skrętu ciała.
🧍♂️ Rola świadka – jesteś pierwszym ogniwem łańcucha przeżycia
W systemie ratownictwa medycznego świadek wypadku jest pierwszym ratownikiem. To od jego reakcji zależy, czy poszkodowany przeżyje do przyjazdu karetki.
Twoje obowiązki:
Zabezpiecz miejsce wypadku.
Oceń stan poszkodowanych.
Wezwij pomoc.
Udziel pierwszej pomocy.
Współpracuj ze służbami ratowniczymi.
Polskie prawo (art. 162 Kodeksu karnego) nakłada obowiązek udzielenia pomocy osobie w stanie zagrożenia życia – oczywiście bez narażania siebie.
🌡️ Pomoc psychiczna i termiczna – człowiek w szoku potrzebuje spokoju
Poszkodowany może być w szoku pourazowym — blady, z zimnym potem, przerażony.
Wtedy:
Mów spokojnie, przedstaw się, informuj, co robisz.
Nie pozwól zasypiać, podtrzymuj rozmowę.
Okryj folią NRC, kocem lub ubraniem.
Nie podawaj jedzenia ani picia.
Jeśli osoba słabnie, oddycha szybko, traci przytomność — to może być wstrząs. Ułóż ją w pozycji przeciwwstrząsowej (nogi lekko uniesione).
🧳 Apteczka samochodowa – co naprawdę warto mieć?
Prawo nie określa obowiązkowego wyposażenia apteczki w samochodzie osobowym, ale warto ją mieć.
Zalecenia WHO i PCK:
rękawiczki jednorazowe,
maseczka do sztucznego oddychania,
jałowe gaziki, bandaże, opaska elastyczna,
chusta trójkątna,
nożyczki ratownicze,
folia NRC,
środek dezynfekujący,
plaster,
opaska uciskowa (staza taktyczna).
🌍 Podróż za granicę? Sprawdź lokalny numer alarmowy
Nie wszędzie działa numer 112.
W USA i Kanadzie – 911,
w Japonii – 119,
w Australii – 000,
w Bośni i Hercegowinie – 124.
Przed podróżą warto sprawdzić lokalne numery alarmowe — może to być najcenniejsza informacja w Twojej apteczce.
⚠️ Niebezpieczne mity o pierwszej pomocy
❌ „Nie ruszaj rannego, bo możesz zaszkodzić” – Czasem brak działania szkodzi bardziej. Gdy ktoś nie oddycha – musisz działać.
❌ „Trzeba wyjąć język nieprzytomnemu” – Nigdy tego nie rób! Wystarczy odchylenie głowy i uniesienie brody.
❌ „Złamana kość musi być nastawiona” – Absolutnie nie! Stabilizuj kończynę w pozycji zastanej.
❌ „Nie dotykaj krwi” – Rękawiczki lub nawet worek foliowy na dłoni wystarczą, by bezpiecznie udzielić pomocy.
🔚 Podsumowanie – wiedza, która naprawdę ratuje życie
Każdy z nas może być świadkiem wypadku. To, co zrobisz w pierwszych minutach, może zdecydować o życiu lub śmierci drugiego człowieka.
Nie musisz być lekarzem – wystarczy zimna krew, zdrowy rozsądek i znajomość kilku prostych zasad.
🔹 Zabezpiecz miejsce.
🔹 Oceń stan poszkodowanego.
🔹 Wezwij pomoc.
🔹 Udziel pierwszej pomocy.
🔹 Nie zostawiaj rannego samego.
Wypadek drogowy to test nie tylko z refleksu, ale i z człowieczeństwa. Wiedza o pierwszej pomocy to najcenniejszy bagaż, jaki możemy mieć w samochodzie, w podróży i w życiu.