Autor: Agata Szałacka

Brak apetytu u seniora – jak radzić sobie z utratą łaknienia w starszym wieku?

Brak apetytu u seniora to problem, który może wydawać się błahy — w końcu „z wiekiem je się mniej”. Jednak utrata łaknienia w podeszłym wieku to nie tylko efekt naturalnego starzenia się organizmu, lecz często także sygnał ostrzegawczy. Może wskazywać na chorobę, zaburzenia emocjonalne, skutki uboczne leków lub niedobory pokarmowe. Długotrwały brak apetytu prowadzi do niedożywienia, utraty masy mięśniowej, osłabienia i większej podatności na infekcje. Szacuje się, że anoreksja wieku podeszłego dotyczy nawet 20–25% osób powyżej 65. roku życia (Volkert, Gerontology, 2013). Jakie są przyczyny utraty apetytu u seniorów i jak można temu zaradzić, nie sięgając od razu po leki? 🧠 Dlaczego senior traci apetyt? Proces starzenia obejmuje stopniowe spowolnienie metabolizmu, zmniejszenie wydzielania enzymów trawiennych i hormonów regulujących głód, a także osłabienie zmysłów smaku i węchu. To naturalne zmiany, które mogą ograniczać przyjemność z jedzenia. Jednak fizjologiczne przyczyny to tylko część problemu. Najczęstsze przyczyny braku apetytu u seniorów: Choroby przewlekłe: nowotwory, cukrzyca, niewydolność nerek, choroby przewodu pokarmowego, trzustki lub wątroby. Skutki uboczne leków: niektóre preparaty mogą zaburzać smak, powodować suchość w ustach lub mdłości. Problemy stomatologiczne: braki w uzębieniu, źle dopasowane protezy, bóle dziąseł utrudniają gryzienie. Zaburzenia emocjonalne: depresja, lęk, osamotnienie i stres wpływają bezpośrednio na ośrodki głodu w mózgu. Trudności funkcjonalne: ograniczona sprawność, problemy z zakupami lub gotowaniem, niska motywacja do jedzenia. Czynniki środowiskowe: samotność, brak towarzystwa przy posiłkach, zła atmosfera przy stole. Badania pokazują, że samotność zwiększa ryzyko niedożywienia u osób starszych aż dwukrotnie (Pilgrim i wsp., Age and Ageing, 2015). 🔍 Diagnostyka – kiedy brak apetytu wymaga interwencji? Jednorazowa niechęć do jedzenia nie jest powodem do paniki. Alarmujący staje się jednak długotrwały spadek masy ciała (ponad 5% w ciągu miesiąca), osłabienie, senność, utrata energii lub objawy takie jak bóle brzucha, nudności, zaparcia czy biegunki. Diagnostyka obejmuje: badania laboratoryjne (morfologia, poziom białka, elektrolity, próby wątrobowe, poziom cynku i witaminy B12), badania obrazowe (USG, gastroskopia, kolonoskopia), ocenę funkcji poznawczych i emocjonalnych, wywiad dotyczący diety i przyjmowanych leków. W razie wątpliwości wskazana jest konsultacja z lekarzem geriatrą, dietetykiem klinicznym lub psychologiem. 🍽️ Jak pobudzić apetyt u seniora? 1. Małe porcje, ale częściej Zamiast trzech dużych posiłków – pięć lub sześć mniejszych w ciągu dnia. Małe porcje nie przytłaczają i ułatwiają trawienie. 2. Urozmaicenie smaku i koloru Apetyt zaczyna się w oczach. Kolorowe, aromatyczne dania, podane w estetyczny sposób, znacznie zwiększają chęć do jedzenia. Warto korzystać z naturalnych przypraw: bazylii, tymianku, kopru włoskiego, cynamonu, kminku, anyżu czy imbiru. 3. Wzmacnianie smaku zamiast soli Zamiast dosalania potraw, można wykorzystać zioła lub odrobinę cytryny. Nadmiar soli sprzyja nadciśnieniu i osłabia zmysł smaku. 4. Odpowiednia konsystencja posiłków Dieta powinna być dostosowana do możliwości żucia i połykania. Świetnie sprawdzają się zupy krem, musy owocowe, puree, koktajle i smoothie. 5. Wspólne posiłki Badania wykazały, że jedzenie w towarzystwie zwiększa ilość spożywanego jedzenia nawet o 25% (Mahler i Sarvimäki, Int. J. Qual Stud Health Well-being, 2012). Warto więc, by senior jadł z rodziną lub w grupie. 6. Aktywność fizyczna Regularny ruch – nawet lekki spacer – pobudza układ trawienny i zwiększa apetyt. WHO zaleca 150 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo dla osób starszych. 7. Zadbaj o atmosferę tres, pośpiech lub nadmierne kontrolowanie seniora podczas jedzenia mogą obniżyć apetyt. Spokojna, ciepła atmosfera sprzyja spożywaniu posiłków. 🌿 Naturalne sposoby na pobudzenie apetytu Zioła i napary Zioła od wieków stosowane są w celu wspierania trawienia i łaknienia. Do najskuteczniejszych należą: Mięta pieprzowa – pobudza wydzielanie soków żołądkowych, łagodzi wzdęcia, Koper włoski i anyż – wspierają perystaltykę jelit, Cykoria i mniszek lekarski – wspomagają pracę wątroby, Kozłek lekarski (waleriana) – poprawia nastrój i ułatwia zasypianie, co pośrednio sprzyja lepszemu odżywieniu. Zioła najlepiej stosować w formie naparów lub gotowych mieszanek z apteki, zawsze po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, by uniknąć interakcji z lekami. 🧃 Wsparcie dietetyczne i żywność medyczna W niektórych przypadkach pomocne może być zastosowanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego – tzw. nutridrinków. To wysokokaloryczne napoje o małej objętości, zawierające białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy i minerały.Są szczególnie polecane osobom z niską masą ciała, rekonwalescentom i seniorom po hospitalizacji. Ich stosowanie zawsze należy skonsultować z lekarzem. 💊 Kiedy potrzebne są leki lub suplementy? Jeśli problem utrzymuje się mimo zmian w diecie, lekarz może zalecić: suplementy cynku (poprawiają wrażliwość smakową i węchową), witaminę B12 i kwas foliowy, syropy lub krople pobudzające apetyt, zawierające ekstrakty ziołowe (np. goryczkę, imbir, cykorię). ⚠️ Konsekwencje długotrwałego braku apetytu Zlekceważony brak apetytu może prowadzić do: niedożywienia i niedoborów witaminowych, osłabienia odporności i większej podatności na infekcje, utraty masy mięśniowej (sarkopenii), częstszych upadków i złamań, pogorszenia funkcji poznawczych, rozwoju zespołu słabości i depresji. Z badań Geriatria (2016) wynika, że niedożywienie dotyczy nawet 65% hospitalizowanych osób starszych i jest jednym z głównych czynników skracających długość życia. 💡 Jak wspierać seniora z utratą apetytu? Zachęcaj, nie zmuszaj – jedzenie nie może być źródłem stresu. Dostosuj jadłospis do ulubionych smaków i nawyków. Pamiętaj o nawodnieniu – wiele osób starszych nie odczuwa pragnienia. Angażuj w przygotowywanie posiłków – wspólne gotowanie to także terapia przeciw samotności. Obserwuj zmiany w zachowaniu i wadze – to ważne sygnały dla lekarza. 🧩 Podsumowanie Brak apetytu u seniora to złożony problem, który wymaga holistycznego podejścia — uwzględniającego zdrowie fizyczne, emocjonalne i społeczne. Odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, przyjemna atmosfera przy posiłkach i wsparcie bliskich to klucz do zachowania dobrej kondycji w podeszłym wieku. Regularne wizyty u lekarza i dietetyka pozwolą uniknąć niedożywienia, a świadoma opieka rodziny może sprawić, że jedzenie znów stanie się dla seniora przyjemnością, a nie obowiązkiem. UWAGA ! Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.

Apteczka pierwszej pomocy – Co warto mieć pod ręką?

Wypadki i drobne urazy zdarzają się niespodziewanie — w domu, w pracy, na drodze, a nawet podczas wakacyjnej wędrówki. W takich chwilach liczy się szybka reakcja i dostęp do podstawowych środków ratunkowych. Dobrze wyposażona apteczka to nasza mała linia ratunkowa, która może zdecydować o zdrowiu, a czasem nawet życiu. Jak ją skompletować, gdzie trzymać i jak często kontrolować? Oto praktyczny przewodnik oparty na zaleceniach specjalistów medycyny ratunkowej i organizacji takich jak Czerwony Krzyż, WHO i Ministerstwo Zdrowia. Dlaczego warto mieć apteczkę pierwszej pomocy? W sytuacji zagrożenia zdrowia każda sekunda ma znaczenie. Zanim przyjedzie pogotowie, to właśnie my – świadkowie zdarzenia – jesteśmy pierwszym ogniwem łańcucha ratunkowego.Apteczka daje narzędzia, dzięki którym możemy: zatamować krwotok, zabezpieczyć ranę, udzielić wsparcia przy oparzeniu, ukąszeniu czy omdleniu, zapewnić komfort i bezpieczeństwo poszkodowanemu do czasu przyjazdu pomocy. Jak podkreśla Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej, dostęp do właściwego wyposażenia w pierwszych minutach od urazu może zwiększyć szanse przeżycia nawet o 40%. Dlatego apteczka nie powinna być traktowana jako dodatek, lecz jako niezbędny element codziennego bezpieczeństwa – podobnie jak gaśnica w aucie czy pasy bezpieczeństwa. Gdzie powinna znajdować się apteczka? Eksperci Czerwonego Krzyża zalecają, by apteczkę mieć zawsze tam, gdzie spędzamy dużo czasu: w domu – najlepiej w łatwo dostępnym miejscu (nie w zamkniętej szafce, nie na najwyższej półce), w samochodzie – w schowku, bagażniku lub pod siedzeniem, by można było sięgnąć po nią bez szukania, w pracy – w punktach pierwszej pomocy, biurach, halach produkcyjnych, kuchniach, w podróży – w plecaku, walizce, torbie plażowej, a także w ekwipunku rowerzysty czy turysty górskiego. Co powinna zawierać dobrze wyposażona apteczka? Zawartość apteczki może się różnić w zależności od miejsca jej użycia, ale jej rdzeń pozostaje podobny. Eksperci wyróżniają kilka podstawowych grup wyposażenia. 🩹 1. Środki opatrunkowe To absolutna podstawa każdej apteczki. Ich zadaniem jest zatrzymanie krwawienia, ochrona rany przed zakażeniem i zabezpieczenie skóry. Warto mieć: jałowe kompresy i gazy, bandaże elastyczne i dziane, plastry z opatrunkiem i plastry bez opatrunku (do mocowania), opatrunki indywidualne (np. uciskowe, do większych ran), opaski elastyczne lub siatki opatrunkowe, opatrunki hydrożelowe – idealne przy oparzeniach, chusty trójkątne (do unieruchomienia kończyny lub opatrunku). 💧 2. Środki dezynfekujące Czystość rany to klucz do uniknięcia infekcji. Zgodnie z zaleceniami WHO należy stosować środki antyseptyczne niezawierające alkoholu w przypadku ran otwartych (np. roztwory na bazie oktenidyny lub chlorheksydyny). W apteczce powinny się znaleźć: płyn lub żel do dezynfekcji rąk, preparat do przemywania ran (np. sól fizjologiczna), środki antyseptyczne w ampułkach lub małych opakowaniach, jałowe gaziki do oczyszczania skóry. ⚙️ 3. Akcesoria pomocnicze To elementy, które ułatwiają i przyspieszają udzielanie pomocy.Najczęściej zalecane: rękawiczki jednorazowe (najlepiej nitrylowe, nie lateksowe), nożyczki ratownicze (z zaokrąglonymi końcami), pęseta, agrafki, szpilki, koc termiczny (folia NRC), maska do RKO z filtrem, agrafki i taśmy mocujące, latarka czołowa lub mini-latarka LED. 💊 4. Podstawowe leki bez recepty Apteczka nie powinna być domową apteką, ale kilka środków warto mieć, by zareagować na najczęstsze dolegliwości. Rekomendowane leki OTC: leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen), leki przeciwhistaminowe (na reakcje alergiczne), preparaty na biegunkę i rozstrój żołądka, węgiel aktywowany, elektrolity w saszetkach, preparaty na oparzenia i ukąszenia, maść łagodząca podrażnienia i otarcia, sól fizjologiczna do przemywania oczu i ran. 📋 5. Inne przydatne elementy lista numerów alarmowych (112, pogotowie, ośrodek zdrowia), karta medyczna z danymi i alergiami domowników, instrukcja udzielania pierwszej pomocy, termometr elektroniczny, notatnik i długopis, zapasowa bateria lub powerbank (jeśli apteczka zawiera urządzenia elektroniczne). Apteczka domowa i biurowa – codzienny niezbędnik Domowa apteczka to centrum bezpieczeństwa dla całej rodziny. Powinna być umieszczona w chłodnym, suchym miejscu, najlepiej poza zasięgiem dzieci, ale na tyle łatwo dostępna, by sięgnąć po nią w nagłej sytuacji. Wskazówki praktyczne: Regularnie sprawdzaj daty ważności leków i opatrunków. Nie przechowuj w niej leków na receptę, jeśli są przypisane konkretnym osobom. Uporządkuj zawartość – osobno plastry, osobno leki, osobno narzędzia. Warto mieć mniejszą podręczną wersję np. w kuchni lub łazience, gdzie dochodzi do najczęstszych urazów. Apteczka samochodowa – bezpieczeństwo na czterech kołach W Polsce apteczka nie jest obowiązkowa w samochodach prywatnych, ale każdy odpowiedzialny kierowca powinien ją mieć.W wielu krajach Europy (m.in. Niemcy, Austria, Czechy, Słowacja, Węgry) apteczka samochodowa jest wymagana prawem i musi spełniać określoną normę (np. DIN 13164). Zalecane wyposażenie samochodowej apteczki: opatrunki indywidualne i bandaże, rękawiczki, maska do RKO, koc termiczny, nożyczki ratownicze i chusta trójkątna, środki dezynfekujące, plastry i kompresy, zestaw do tamowania krwotoków, miniinstrukcja pierwszej pomocy i numery alarmowe. Wskazówki: Sprawdzaj terminy ważności co najmniej raz w roku. Przechowuj apteczkę w miejscu nienarażonym na przegrzanie. Upewnij się, że znajduje się w łatwo dostępnym miejscu (np. schowek, boczna kieszeń bagażnika). Jak podkreśla Czerwony Krzyż, apteczka w samochodzie to nie tylko obowiązek, ale i akt odpowiedzialności wobec innych – w razie wypadku możemy pomóc nie tylko sobie, ale i innym uczestnikom ruchu. Apteczka podróżna – na wakacjach i w terenie Podczas wyjazdów, szczególnie zagranicznych, ryzyko urazów i drobnych problemów zdrowotnych rośnie: zmiana klimatu, obce jedzenie, ukąszenia owadów, oparzenia słoneczne.Dlatego w bagażu warto mieć podstawową apteczkę podróżną. Co powinna zawierać: środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, leki na biegunkę i zatrucia pokarmowe, elektrolity, środki na oparzenia i ukąszenia, środki opatrunkowe, bandaże, plastry, środek do dezynfekcji rąk, maść łagodzącą po ukąszeniach, spray z repelentem na owady, krem z filtrem UV i pomadka ochronna, sól fizjologiczna i jałowe gaziki. Warto też: Dopasować apteczkę do celu podróży – inna przyda się w tropikach, inna w górach. Zabierać tylko niezbędne ilości leków i przechowywać je w oryginalnych opakowaniach. Skonsultować się z lekarzem przed podróżą w egzotyczne rejony (szczepienia, profilaktyka antymalaryczna). Apteczka dla rowerzystów i na wyprawy w góry Każdy, kto spędza czas aktywnie, wie, że urazy i otarcia to codzienność. Upadek, skaleczenie czy odwodnienie mogą zdarzyć się w najmniej oczekiwanym momencie. Apteczka rowerowa lub górska powinna być lekka, kompaktowa i odporna na wilgoć.Zaleca się, by miała jaskrawy kolor (np. czerwony) – ułatwia to jej znalezienie w plecaku lub podczas akcji ratunkowej. Co warto zabrać na rower lub w góry: małe opatrunki jałowe i plastry, bandaż elastyczny, chusta trójkątna, maść przeciwzapalna lub na otarcia, środek odkażający (najlepiej w żelu), rękawiczki jednorazowe, koc NRC, tabletki przeciwbólowe, sól fizjologiczną do przemywania oczu, niewielką

Co zrobić, gdy ość z ryby utknie w gardle? Poradnik krok po kroku

Święta, ryba i… nieproszony gość w gardle Tradycyjna kolacja wigilijna, świeżo smażony pstrąg czy świąteczny karp – trudno wyobrazić sobie polską kuchnię bez ryb. Jednak wśród rodzinnych rozmów i zapachu smażenia potrafi zdarzyć się coś, co błyskawicznie psuje nastrój: ość wbita w gardło. Niewielka, niemal przezroczysta, a potrafi wywołać panikę i silny ból. Choć wydaje się to błahym problemem, nieostrożne próby jej usunięcia mogą skończyć się tragicznie. Oto, co naprawdę należy zrobić, gdy ość z ryby utknie w gardle – i dlaczego popularne „domowe sposoby” bywają bardziej groźne niż pomocne. Dlaczego ość w gardle to nie żart? Rybie ości są cienkie, twarde i ostre jak igła. Mogą łatwo wbić się w błonę śluzową gardła, migdałków lub przełyku. Z pozoru to tylko nieprzyjemne uczucie kłucia, ale w praktyce — może prowadzić do poważnych komplikacji. Z danych publikowanych w czasopiśmie The Journal of Laryngology and Otology wynika, że ciała obce w gardle stanowią jedną z najczęstszych przyczyn interwencji laryngologicznych u dorosłych, a ości ryb są najczęstszym winowajcą. Problem nasila się w okresie świąt — lekarze odnotowują wtedy nawet kilkukrotny wzrost przypadków. Często pacjenci trafiają na SOR dopiero po kilku dniach, gdy pojawia się gorączka, ból i infekcja. Mit chlebka i niebezpieczne domowe metody Wielu z nas słyszało poradę: „przegryź kawałek chleba, popij wodą i przejdzie”. To jednak jeden z najgroźniejszych mitów dotyczących pierwszej pomocy przy ości. Jak wyjaśnia ratownik medyczny Mateusz Wawryszczuk, takie działanie może spowodować odwrotny efekt – chleb może wepchnąć ość głębiej, prowadząc do krwawienia lub nawet przebicia ściany przełyku. W najgorszym scenariuszu ość może przebić sąsiadujące struktury, takie jak aorta piersiowa, co – choć rzadkie – może skończyć się śmiertelnym krwotokiem. To ekstremalny, ale udokumentowany przypadek w literaturze medycznej (PubMed, 2017). Odmrożenie IV stopnia Najcięższe – uszkodzeniu ulegają tkanki mięśniowe, a nawet kostne. Skóra jest czarna, martwa, mogą wystąpić objawy ogólnoustrojowego zakażenia i gorączka. ➡️ Często kończy się amputacją fragmentu kończyny. Objawy – jak rozpoznać, że ość naprawdę utknęła? Nie każda „drzazga” w gardle to od razu ość. Czasem uczucie kłucia to tylko podrażnienie błony śluzowej po przełknięciu twardego fragmentu. Objawy, które mogą wskazywać, że ość rzeczywiście się wbiła: silny, punktowy ból przy przełykaniu, uczucie obecności ciała obcego, kaszel, krztuszenie się lub odruch wymiotny, czasem krwawienie z gardła, uczucie drapania lub kłucia utrzymujące się dłużej niż kilka godzin. Jeśli występują objawy takie jak duszność, krwotok, obrzęk szyi lub gorączka – konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna. Pierwsza pomoc: co możesz zrobić bezpiecznie Zachowaj spokój – to najważniejsze. Panika tylko utrudnia racjonalne działanie i może doprowadzić do zadławienia. Oto kroki zalecane przez lekarzy laryngologów i ratowników medycznych: 1. Nie połykaj niczego „na siłę” Unikaj chleba, ryżu, banana, a nawet wody w dużych łykach. Wszystko, co może popchnąć ość głębiej — to ryzyko. 2. Spróbuj odkaszlnąć Jeśli ość jest niewielka i luźno umiejscowiona, kilka energicznych kaszlnięć może ją wypchnąć. To najbezpieczniejszy sposób na samodzielne usunięcie. 3. Obejrzyj gardło przy dobrym świetle Możesz użyć latarki lub światła telefonu. Jeśli ość jest widoczna i znajduje się płytko, można spróbować delikatnie ją usunąć czystą, zdezynfekowaną pęsetą. ⚠️ Uwaga: jeśli nie widzisz ości lub czujesz ją głęboko – nie grzeb w gardle! Możesz jedynie pogorszyć sytuację. 4. Przepłucz gardło letnią, lekko słoną wodą Roztwór soli (½ łyżeczki na szklankę wody) działa antyseptycznie i łagodzi podrażnienie. 5. Udaj się do laryngologa lub na SOR Jeśli ość nie wyszła po kilku minutach, konieczna jest wizyta u specjalisty. Laryngolog użyje endoskopu lub specjalnych szczypców, dzięki którym usunie ciało obce bez uszkodzenia tkanek.Zabieg trwa kilka minut i jest zwykle bezbolesny. Czego absolutnie nie robić ❌ Nie pij dużych ilości płynów w nadziei, że „przepchniesz” ość. ❌ Nie połykaj chleba, ryżu, banana, jabłka ani innych „ciężkich” pokarmów. ❌ Nie próbuj usuwać ości palcem lub sztućcami. ❌ Nie zwlekaj z wizytą u lekarza, jeśli objawy nie ustępują w ciągu kilku godzin. Każda z tych metod może prowadzić do uszkodzeń przełyku, krwawienia, infekcji lub zadławienia. Co robi lekarz, gdy ość utknie? W gabinecie laryngologicznym specjalista obejrzy gardło przy pomocy laringoskopu lub endoskopu. W zależności od lokalizacji, ość może być usunięta kleszczykami, haczykiem lub specjalnym ssakiem. W niektórych przypadkach, gdy ość utknie głębiej (np. w przełyku), konieczne jest badanie endoskopowe w znieczuleniu. To standardowa, rutynowa procedura. Jeśli pacjent zgłasza się późno, może być potrzebna antybiotykoterapia – by zapobiec infekcji i ropniom w obrębie szyi. Skutki zaniechania: od infekcji po sepsę Pozostawiona ość nie zawsze „rozpuści się” w żołądku. W gardle może powodować miejscowe zapalenie, obrzęk, a nawet tworzenie ropni.Rzadkie, ale opisywane w literaturze przypadki pokazują, że zignorowana ość może prowadzić do zakażenia całego organizmu, czyli sepsy. Dlatego specjaliści zalecają, by nie odkładać wizyty u lekarza nawet o jeden dzień. Jak unikać podobnych sytuacji? Jedz rybę przy dobrym oświetleniu – szczególnie podczas kolacji wigilijnej. Nie rozmawiaj ani nie śmiej się w trakcie żucia. Dzieciom i osobom starszym usuń ości przed podaniem ryby. Unikaj bardzo drobnych gatunków ryb, jeśli masz wrażliwą błonę śluzową. Nie pośpieszaj się – dokładne przeżuwanie to najlepsza profilaktyka. Domowe „sposoby” – czy którykolwiek działa? W internecie znaleźć można rady, by połknąć oliwę, sodę, ocet lub piankowe słodycze. Choć niektóre z tych metod mogą wydawać się logiczne (np. oliwa jako środek poślizgowy), żadne nie są potwierdzone naukowo. Co więcej, niektóre z nich – jak ocet – mogą jedynie podrażnić błonę śluzową. Jeśli ość rzeczywiście tkwi w tkance, domowe eksperymenty mogą skończyć się bolesnym zapaleniem. Jak mówi dr Raj, otolaryngolog z Bangalore, „cokolwiek robisz, nie działaj na ślepo. Zbyt wiele razy usuwaliśmy ości, które pacjent próbował wypchnąć jedzeniem – i skończyło się to raną i infekcją”. Kiedy do szpitala? Natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub udaj na SOR, jeśli: nie możesz połykać śliny, odczuwasz duszność, krwawisz z gardła, masz gorączkę, ból szyi lub klatki piersiowej, objawy trwają dłużej niż 12-24 godziny. W tych przypadkach liczy się czas – szybka reakcja zapobiega powikłaniom. Podsumowanie: lepiej zapobiegać niż przełykać w ciemno Ość w gardle to sytuacja, której nie wolno lekceważyć. Nie zawsze kończy się tragicznie, ale błędne działania mogą przekształcić drobną niedogodność w realne zagrożenie życia. Zachowaj spokój, nie próbuj przepychać ani usuwać na siłę,